سوالات متداول در مورد اینورتور

مجموعه زیر شامل ۱۴ سوال رایج در مورد اینورترهاست که بیشتر اوقات، مصرف کنندگان و فروشندگان اینورتر با آن روبرو هستند

در این نوشته سعی شده است صرفا جواب‌هایی خلاصه و روشن به سوالات داده شود و از پرداختن به جزئیات فنی پرهیز شده است.

در این مقاله، همانطور که در صنعت نیز رایج است، اصطلاحات «اینورتر»، «VFD» و «درایو» همه به دستگاه «درایو فرکانس متغییر» اشاره می‌کنند که جهت راه‌اندازی و کنترل دور موتورهای القائی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سوال ۱: آیا می‌توان از اینورتر برای راه‌اندازی و کنترل دور موتورهای تک فاز استفاده نمود؟

جواب خلاصه «خیر» است. با اینکه یک یا دو سازنده ادعا می‌کنند چنین اینورترهایی تولید می‌کنند، با این حال انواع مختلفی از موتورهای تک‌ فاز وجود دارند که بعضی از آنها برای راه‌اندازی توسط اینورتر نیاز به اصلاحاتی دارند و بعضی‌ها نیز اصلا قابل استفاده برای این کار نیستند.

سوال ۲: آیا می‌توان یک الکتروموتور ۳ فاز ۳۸۰ ولت را با استفاده از یک از اینورتر تک فاز راه‌اندازی نمود؟

پلاک موتور را چک کنید. اگر موتور توانایی کار با برق ۳ فاز  ۲۲۰ ولت را داشته باشد می‌توانید با استفاده از یک اینورتر تک فاز، موتورتان را راه‌اندازی و کنترل نمایید. این اینورترها با برق تک فاز تغذیه شده و ۳ فاز ۲۲۰ ولت تولید می‌کنند.
سوال ۳: آیا می‌توان اینورتر ۳ فاز ۳۸۰ ولت را با برق تک فاز ۳۸۰ ولت (که با استفاده از ترانس از برق تک فاز ۲۲۰ ولت ساخته شده است) تغذیه نمود؟

در اغلب مدل‌ها و صرفا جهت روشن نمودن اینورتر می‌توان این کار را انجام داد. حتی در بعضی موارد می‌توان موتور بدون بار را نیز در این شرایط راه اندازی نمود اما با افزایش بار، با پیغام خطا روبرو خواهید شد.

سوال ۴: آیا برای استفاده از اینورتر نیاز به جایگزین نمودن الکتروموتورهای قدیمی نیز هست؟

معمولا خیر. با این حال اگر موتور شما قبل از سال ۱۹۹۰ میلادی ساخته شده است، جایگزین نمودن آن می‌تواند سودمند باشد. اگر سن و سال موتور قابل تعیین نیست کلاس عایقی موتور را از روی پلاک آن، بررسی نمایید. اگر کلاس عایقی موتور «B» بود، تعویض موتور ایده خوبی است.

سوال ۵: آیا می‌توان از درایوی با توان بالاتر برای راه اندازی یک موتور استفاده نمود؟ مثلا درایو ۷٫۵ کیلووات برای موتور ۵٫۵ کیلووات؟

بله، به سادگی می‌توان درایو را به گونه‌ایی تنظیم نمود که موتوری با توان کمتر را راه‌اندازی و کنترل نماید.

سوال ۶: آیا یک اینورتر می‌تواند چند موتور را به صورت همزمان راه‌اندازی نماید؟

در عمل چنین کاری شدنی است اما هر یک از موتورها باید به صورت مستقل مدار حفاظت اضافه بار و اتصال کوتاه داشته باشند. اینورتر نیز باید به گونه‌ایی انتخاب شود که بتواند جریانی برابر یا بیشتر از مجموع جریان نامی موتورها را تامین نماید. دقت کنید هرگز زمانی که اینورتر در حالت "Run" است اتصال بین موتورها و اینورتربرقرارنگردد.

سوال ۷: حداقل سرعت یک موتور با استفاده از اینورتر چقدر خواهد بود؟

خیلی آرام. اما ممکن است این کار تاثیر منفی روی طول عمر مفید موتور داشته باشد. توصیه می‌شود در چنین شرایطی حتما از یک فن خارجی برای خنک نمودن موتور استفاده شود. اگر هدف به گردش درآوردن بار با سرعتی پایین به صورت دائمی است و موتور هیچگاه به سرعت کامل خود نمی‌رسد، بهتر است از یک گیربکس و موتوری با توان کمتر برای کاهش سرعت استفاده نمود. فراموش نکنیم که اینورترها همانند گیربکس، گشتاور را تقویت نمی‌کنند.

سوال ۸: با استفاده از اینورتر، سرعت یک موتور را حداکثر تا چه مقدار بیشتر از سرعت نامی آن می‌توان بالا برد؟

هر اینورتر سقف فرکانس خروجی مشخصی دارد اما موضوع مهم‌تر اینست که با افزایش سرعت موتورهای آسنکرون به مقداری بیشتر از سرعت نامی آن‌ها، گشتاور خروجی این موتورها متناسب با افزایش سرعت افت می‌نماید. بنابراین گشتاور بار متصل شده به موتور، عاملی محدود کننده است.

سوال ۹: چرا برای انتخاب اینورتر، اطلاع از جریان نامی موتور بسیار مهم است؟ آیا کافی نیست که توان نامی موتور را بدانیم؟

سازندگان درایو، بر اساس پیش فرض‌هایی در مورد موتورها، محصولاتشان را دسته بندی نموده و بر اساس توان موتورها اینورترها را ارائه می‌دهند. با این حال هیچ تضمینی وجود ندارد که پیش فرض‌های سازندگان، در مورد موتور شما نیز صدق کند. بنابراین جریان نامی یک موتور عامل مهمی در انتخاب اینورتر خواهد بود.

سوال ۱۰: آیا نصب AC Reactor برای درایوهای ۱۸٫۵ کیلووات و کمتر ضروری است؟

بستگی به عوامل مختلفی دارد، با این حال معمولا ضرورتی ندارد.

سوال ۱۱: آیا AC Reactor بهتر از DC Reactor است؟هر دو برای حذف هارمونیک‌های مضر ایجاد شده توسط اینورتر به کار می‌روند و هر کدام مزایا و معایبی دارند. راکتور AC، اینورررا درمقابل تغییرات ناگهانی ولتاژ تغذیه محافظت می‌کند اما باعث افت ولتاژ در تغذیه اینورتر نیز خواهد شد. راکتور DC باعث افت ولتاژ تغذیه نمی‌گردد و اینورتر را هم در مقابل تغییرات ناگهانی ولتاژ محافظت نمی‌کند.

سوال ۱۲: اتصال زمین اینورتر چقدر مهم است؟

هم اینورتر و هم موتور را همیشه اتصال زمین کنید. انتخاب دیگری وجود ندارد! در غیر اینصورت احتمال وقوع شک‌های الکتریکی، زیاد است.

سوال ۱۳: اینورتر (VFD) چه فرقی با «سافت استارتر (Soft Starter)‌ یا همان راه انداز نرم» دارد؟

سافت استارتر صرفا می‌تواند موتور را راه اندازی نرم نموده و حین راه اندازی، سرعت آن را از سکون به سرعت نهایی برساند. تغییر سرعت موتور در حین کار توسط سافت استارتر امکانپذیر نیست.

سوال ۱۴: اینورتر به چه مراقبت‌هایی نیاز دارد؟

فن خنک کننده داخلی – اگر فن خنک کننده اینورتر به صورت دوره‌ایی بررسی و در صورت نیاز تعویض گردد تاثیر به سزایی در افزایش طول عمر اینورتر خواهد داشت. در بسیاری از اینورترهای ساخت LS، زمانی که طول عمر فن رو به پایان است، اینورتر هشدار مربوطه را نمایش می‌دهد. پاکسازی گرد و غبار نیز از موارد مهم است.

نویسنده:مهندس امیررضا اقتداری